DEPBOYLU, "AYDINLILAR, NAZİLLİLİLER SÜMERBANK’IN ANISINI YAŞATACAK BİR MÜZE VE ÜNİVERSİTE İSTİYOR"

11/11/2017 12:17

Milliyetçi Hareket Partisi Aydın Milletvekili Deniz Depboylu'nun Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası hakkında görüşülen 3 ayrı kanun tasarısı ile ilgili TBMM'de söz alarak konuşma yaparak, "Aydınlılar, Nazillililer Sümerbank’ın anısını yaşatacak bir müze ve üniversite istiyor" dedi.

Sümerbank, cumhuriyetimizin ilk yıllarında ülkenin ekonomik kalkınmasını ve Türk milletinin temel gereksinimlerini karşılaması amacıyla Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulduğunu anımsatan Depboylu, buranın aynı zamanda sanat tarihi açısından zengin bir kuruluş olduğundan bahsetti.

Kültürümüzde köklü geçmişi olan çinicilik, dericilik, ipek dokumacılığı ve halıcılık gibi Türk sanatlarının , Sümerbank fabrikalarında yıllarca yaşatılarak yurt içinde ve dışında tanıtımı sağlanmış ve geliştirilmiş olduğuna dikkat çeken Depboylu, belki "Nüfus ve ticaretle ilgili bu maddelerle Sümerbank’ın ne ilgisi var?" diye düşünebileceğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"İçinizde böyle düşünenler olabilir ama anlattıkça ne kadar ilgili olduğunu, zannediyorum, siz de fark edeceksiniz; anlattıkça, geçmişte kalmış, modası geçmiş bir planlama olmadığını, gelecekte dahi böyle bir projenin insanların hayallerini süsleyebileceğini ve de heyecanlandırabileceğini fark edeceksiniz. Mustafa Kemal Atatürk sadece dünyanın gözünde kendini yücelten şanlı bir kurtuluş zaferinin komutanı değil, tarihi iyi bilen, dünya üzerindeki gelişmeleri yakından takip eden ve geleceği yordayabilen güçlü bir devlet adamı, bir fikir adamıdır.

Bir ülkenin, bir milletin güçlü olması için ekonomik alanda da güçlü olması gerektiğini, bu sebeple de sanayileşmek gerektiğini biliyordu. Bilgi ve teknolojinin kullanılması ve yerli sanayinin geliştirilmesi gerekliliğine inanıyordu. Bölgesel ve de yerel kaynaklara, doğal kaynaklara ve özellikle de tarıma dayalı sanayi kurmanın önemli olduğu kanaatindeydi. Ülkenin dört bir yanında, doğudan batıya, güneyden kuzeye birçok ilimizde fabrikalar kurulmaya başladı. Bunlardan birisi de Nazilli Sümerbank Basma Fabrikasıydı. Bu fabrika Kurtuluş Savaşı'nda efelerin kahramanlığıyla destan yazdığı Aydın ilinin Nazilli ilçesinin şeref madalyasıydı. Bu fabrika sadece üretim yapan bir sanayi kuruluşu değil, sahip olduğu altyapıyla spor, sanat, kültür kampüsü, bilimsel çalışmalar yapan laboratuvarlarıyla ve yaptığı eğitim, öğretim faaliyetleriyle büyük bir eğitim kampüsüydü. 25 Ağustos 1935 tarihinde fabrikanın temelleri atıldı, yapımı on sekiz ay sürdü ve 9 Ekim 1937'de de açıldı. Fabrikanın daha yapım aşamasında bölge köylüleri fabrikanın ihtiyacı olan pamuğun üretilmesi için eğitildi. Zaten 1934 yılında da Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü başta ilk adım olarak kurulmuştu. 200 tohum ekme makinesi, çok sayıda traktör, biçerdöver alındı ve Nazilli çiftçilerine bunlar dağıtılarak kullanımı öğretildi. Bölgedeki genç kızlara özellikle iplik kısmında istihdam sağlayabilmek için kurslar verilmeye başlandı. "

KADININ DESTEKLENDİĞİ İLK KURULUŞ SÜMERBANK

Sümerbank'ın kadının istihdamda değer bulduğu, ön plana çıkarıldığı, desteklendiği ilk ve en önemli kuruluş olduğunu bildiren Depboylu, "Bu konuda o kadar ciddi çalışmalar yapılıyordu ki kadın işçilerin beslenmesi, özel ihtiyaçları konusunda ayrıcalıklı bir çalışma ortamı da sağlanmaya çalışılıyordu. Fabrikanın açılışı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yapıldı. Atatürk, kollarında pamuk sepetleri taşıyan küçük kızlar tarafından karşılandı ve bu törene o bölgenin tüm sivil ve askerî bürokratları katıldı. Atatürk fabrikayı altın bir anahtarla açtı ve sonra 'Altın, milletin hazinesinde durur'. diyerek dönemin Başkan Vekili Celal Bayar'ın mendil cebine yerleştirdi. Nihayetinde, Atatürk'ün emriyle fabrikanın müdürü bir işaret verdi ve bütün makineler aynı anda çalışmaya başladı."

DÜNYA GÜZELİNİN KIYAFETİ SÜMERBANK'TAN

Depboylu, konuşmasının ikinci bölümünde 2002 yılında dünya güzeli seçilen Azra Akın'ın o gün giydiği kıyafetin Jüri Özel Ödülü'yle ödüllendirildiğinden bahsederek, "Bu elbisenin kumaşı Nazilli basmasıydı. Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası sadece bir fabrika değildi, hayata geçirilmiş ve başarıya ulaşmış en büyük muhteşem sosyal projeydi" diye konuştu.

 

O dönemin Sümerbank Basma Fabrikası hakkında tüm detaylarıyla bilgi veren Depboylu, son olarak Nazilli Sümerbank Basma Fabrikasının yok oluş sürecini anlattı.

2002 yılında fabrika alanının Adnan Menderes Üniversitesine devredildiğini söyleyen Depboylu, Sümerbank’ın lojman alanının ise Nazilli Belediyesi tarafından rekreasyon alanı olarak değerlendirildiğini bu süreçte fabrikanın kaderine terk edilen makinelerin, maalesef, hurdacılara gittiğini belirterek, "Atatürk'ün "musiki" olarak nitelendirdiği makinelerden yükselen ritmik ezgiyse tamamen sustu. 1937 yılında açılışından kapanışına kadar 30 binden fazla işçinin çalıştığı Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası geride 30 bin ailede aidiyet duygusu, güzel anılar ve onurlu bir isim bıraktı. Atatürk'ün fabrikası, geride, ülkemizde adını herkesin bildiği gelişmiş illerle yarışan bir ilçe bıraktı. Anılarına sahip çıkan, tarihini unutmayan Sümerbanklılar her fırsatta birlik olmayı başardılar ve bu anılarını sosyal medyadan paylaşmaya devam ettiler. Bugün, Mustafa Kemal Atatürk'ün bizlere mirası olan bu muhteşem eserin anısı, tarihi ve kültürü korunmayı hak etmektedir. Kültür Bakanımıza ve Millî Eğitim Bakanımıza seslenmek istiyorum: Aydınlılar, Nazillililer Sümerbank’ın anısını yaşatacak bir müze ve üniversite istiyor. Nazilli'de kurulacak 'Sümerbank Millî Sanayi Müzesi' ve yine, Sümerbank’ın vizyon ve misyonunu yaşatacak olan bir üniversiteyi hayal ediyoruz ve bunu, Atatürk'ün mirasını yaşatmak, kültürel mirası yaşatmak olarak kabul ediyoruz. Ben bu vesileyle, ebediyete intikalinin 79'uncu yıl dönümünde Ata'mızı rahmet ve minnetle anıyorum" dedi.

 

Şerif AKARÇEŞME - serifakarcesme@hotmail.com