YAZAR SABAHATTİN AZAZİ: “AYDINI TÜRKİYE'NİN İLK BEŞ VİLAYETİ ARASINDA YER ALMASINI SAĞLAYACAK FİKİR PROJE BELGESELİ”  

24/06/2020 11:52

Misafir Yazarımız Sabahattin Azazi yazdı:

“AYDINI TÜRKİYE'NİN İLK BEŞ VİLAYETİ ARASINDA YER ALMASINI SAĞLAYACAK FİKİR PROJE BELGESELİ”  

Merhaba.
“Aydını Türkiye'nin İlk Beş Vilayeti Arasında Yer Almasını Sağlayacak Fikir Proje Belgeseli” ni yazmaktaki amacımız; meslek yaşantımdaki 30 yıllık, Aydına kamu görevlisi olarak hizmet ettiğim 1993 yılından 2014 yılına kadar ve sonrasında ülkemiz ekonomisinin merkezi İstanbul’da da elde ettiğim bilgi, birikim, deneyim ve donanımlarımı Aydın İlinin sosyal, ekonomik ve kültürel gelişme ve kalkınmasına, refah İli haline gelmesi için olanaklarım ölçüsünde “fahri ve gönüllü olarak” katkıda bulunmaktır.
1994 yılında ön tespitlere göre “ 40 – 50 yıl önce Milli Gelir’den aldığı pay yönüyle ilk sekiz il içinde olan Aydın , sahip olduğu toprak, su ve insan kaynakları potansiyale rağmen son yıllarda hak ettiği noktaya gelememiş özellikle, son on yılda gittikçe fakirleşmiştir. Gayri Safi Yurt İçi Hasıladan kişi başına düşen milli gelir yönüyle 1988 yılında 1811 $ ve iller sıralamasında 14. sıradayken, sırasıyla kişi başına 2017 yılında 7.694 $ ve 2018 yılında 6.856 $’la 22.sıraya gerilemiştir. Bu rakam 2018 yılında Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir olan 9.632 $’ın altındadır. Özetle, Aydın İli son yetmiş yılda ülkemizde ürettiği gayri safi hasıla yönüyle sahip olduğu insan kaynakları, toprak ve su kaynakları yani tarım, turizm, gıda sanayi, madencilik, enerji potansiyeline rağmen hak ettiği değeri korumanın dışına 8.sıradan 22. Sıraya gerilemiştir. Çok sevdiğimiz, 21 yıl hizmet ettiğimiz ve uğruna şiirler yazdığımız Aydın İli’nin sahip olduğu potansiyele karşı hak ettiği refah düzeyine sahip olmaması ve illerin ürettiği gayri safi yurt içi hasıla yönüyle hep 20. sıranın altında olması bizi derinden üzmektedir. TÜİK’e göre 2017 yılında Aydın İli toplam 30.165 milyon TL GSYİH üretmiş ve kişi başına 28.072 TL gelirle iller sıralamasındaki yeri 22. sırayken, İstanbulda, hepimizin bildiği bir e-ticaret firmasının yıllık hasılatının yaklaşık 14,5 milyar TL olduğundan hareketle, Aydın İlinin bir yılda ürettiği toplam mal ve hizmet değerinin yarısını ürettiği sonucuna çıkarmak bizleri üzmüştür. İşte bu nedenle durumdan vazife çıkararak 01/05/2020 tarihinde Aydın İli için vizyon olarak belirlediğim “Aydın İlinin, Türkiyenin İlk Beş İli Arasında Yer Almasını Sağlama Yolunda Çağdaş, Katılımcı, Örgütlü, Yaşam Standardı Yüksek, Yer Altı Ve Yer Üstü Zenginlikleri İle Yüksek Katma Değerli Tarım Ve Tarıma Dayalı Sanayisini Sürdürülebilir Biçimde Geliştirmiş, Rekabet Gücü Olan, Dijital Pazarlarda Söz Sahibi, Doğal Ve Kültür Mirasını Turizm Ve Eğitim İle Dünyaya Sunan, Dağlarından Yağ, Ovalarından Bal Akan Aydın”  fikir proje belgeselini Aydına yararlı olma ve bu yolda çaba harcayanlara fikir vermesi amacıyla paylaşmak isterim. Bu düşüncemizin kaynağını geçmişte yaptıklarımızdan elde ettiğimiz deneyimler oluşturmaktadır. Örneklemek gerekirse; 1995 yılında teklif ettiğimiz ve Vali Kadir Uysal imzasıyla kurulmuş bizzat Aydın Halkının, belediyelerin, meslek kuruluşlarının, odaların, bazı derneklerin ve kanaat önderlerinin yer aldığı; bu günkü Kalkınma Ajanslarının ilham kaynağı olan Aydın Valiliği Araştırma Ve Geliştirme Kalkınma Grubu Sekretaryası olarak; Çine Barajının dönem Hükümetimizin Yatırım Programına Etüd Proje olarak girmesinde ve ihale edilmesinde, İkizdere barajının Aydına kazandırılmasında; Aydın (Umurlu), Aydın-Astim, Ortaklar, Buharkent, Söke Organize Sanayi Bölgelerininin yatırım programına girmesinde, oluşmasında, Aydın İline başta gıda, madencilik, metal, tekstil, tarım makinaları, otomotiv, ambalaj, orman ürünleri sanayi gibi yeni tesislerinin kurulması, mevcutların geliştirilmesi, modernize edilmesi, desteklenmesi ve büyütülmesi; ülkemizin ilk turizm merkezi Kuşadasında başta Pine By, Adakule, Kuşadası Kongre Merkezi gibi; Altın kumlu sahilleriyle meşhur Didim'de de nice turizm tesisi yanında Didim Yat Limanının, Germencikte sağlık turizmi için yapılan termal turizm tesisinin devlet eliyle yapılması gibi sayısız yatırımların Aydın'a kazandırılmasında; tarımsal ürünlerin başta zeytin, incir, kestane, kapari gibi ürünlerin katma değer yaratacak şekilde Aydın İli Araştırma, Geliştirme Ve Kalkınma Vakfının (AYKAV) dönemine göre incir, kestane, zeytin ürünlerinin işlenip yüksek katma değer yaratılarak pazarlaması çalışmaları; Ülkemizde "İl imkanlarıyla 2000 yılında yapılmış ilk bölünmüş yol olma sıfatını Aydın Denizli Bölünmüş Yolu", Aydın-Ortaklar; Aydın -Çine; Aydın-Söke, Söke Çevre, Söke Kuşadası Yolu, Söke-Ağaçlı-Davutlar-Güzelçamlı Yolları ile yapımı engin Vizyonu ile Ülkemizi telekomünikasyon, iletişim, sanayi, ihracat, ekonomi ve finans sektörlerinde Dünyaya açan Rahmetli Özal döneminde yapımına başlanmış ve sonraki yıllarda yapımı uzun süre ihmal edilmiş Aydın-İzmir otoyolunun yeniden gündeme getirilmesi sonucu (Rahmetli Demirel'in Özal döneminde yapılan lüks dediği otoyollara bakış açısının değişmesini sağlayan Aydın Valiliği ziyareti esnasında sunduğumuz gerekçeli öneri sonucunda, Bayındırlık Bakanına; yöre milletvekillerinin, oda başkanlarının, şehrin kanaat önderlerinin huzurunda “Aydından talimat veriyorum, hemen Aydın -İzmir Otolunun yapımına başla”talimatı) yapımının gerçekleştirilmesinin sağlanması; Adnan Menderes Üniversitesinin (ADÜ) kurulması ve geliştirilmesi, ayrıca bağımsız Aydın Sanayi Odasının kurulması için Sanayi İhtisas Komisyonu olarak yaptığımız çalışmalar; şahsen İl Müdürü olarak Güney Ege Kalkınma Ajansının (GE-KA) kuruluşunun gerçekleştirilmesi için işlerinin yürütümü; Aydında tüm Konutların Temiz suyla ayda ortalama kömür, doğalgaz ısıtma bedellerinin üçte bir fiyatının altında ısıtılması ve sıcak su ihtiyacının karşılanması projesinin hazırlanması gibi çalışmalardır. (Belgeleri Aydın Valiliğinde mevcuttur. Aydın ilindeki jeotermal kaynakların kullanımı ve yapılabilirliğin tespiti ve bu konuda 1980’li yıllardan beri sürdürülen tartışmaların Aydın Kamuoyunda kuşkuya yer bırakmayacak bilimsel bir şekilde sonuca ulaştırılması amacıyla, Valilik İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğünü yürüttüğümüz esnada  “AYDIN JEOTERMAL PROJESİ’NİN (AJP) YAPILABİLİRLİĞİ” ADIYLA 05 HAZİRAN 2009 TARİHİNDE BİR ÇALIŞMA BAŞLATILMIŞTIR. Çalışma tüm kamu kurumlarına, belediyelere ve muhtarlıklara bildirimiş, ancak dönemin İl Özel İdaresinde nitelikli ve donanımlı kadronun bulunmayışı sonucu proje tamamlanamamıştır.)
Aydın İli hakkında ve “Aydını Türkiye'nin İlk Beş Vilayeti Arasında Yer Almasını Sağlayacak Fikir Proje Belgeseli”  hakkında bir kaç söz söylemeyi okuyucuyu sıkmamak açısından bir sonraki makalemize bırakıyoruz. Saygı ile…S.Azazi

Şerif AKARÇEŞME - serifakarcesme@hotmail.com