ÇEVRE BİLİMCİ AKYÜZ,"İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ORMAN YANGINLARINI TETİKLİYOR"

11/08/2021 11:51

“Dünyayı Kurtar: Temiz Çevrenin Bilimsel Sırları” ve “Çevre Sorunlarında Bilinmeyen 100 Bilimsel Gerçek” kitaplarının yazarı olan çevre bilimci Dr.Emrah Akyüz, Türkiye’de son dönemde daha fazla görülmeye başlayan orman yangınlarını değerlendirdi. Küresel ölçekte tüm dünyayı etkileyen orman yangınlarının ana sebebinin küresel ısınmandan kaynaklanan iklim değişikliği olduğunu belirten Dr. Emrah Akyüz, dünya ülkelerinin sera gazlarının salınımını azaltacak politikaları hayata geçirmemesi durumunda daha şiddetli doğal afetlerin ortaya çıkabileceği uyarısında bulundu.

“Orman Yangınları Küresel Bir Sorun”

Türkiye’nin birçok bölgesi orman yangınları ile mücade ediyor. Manavgat, Akseki, Gündoğmuş Marmaris, Köyceğiz, Milas, Kavaklıdere, Bodrum ve Karacasu gibi doğal çevrenin zengin olduğu bölgelerde orman yangınları günlerdir sürdü. Fakat orman yangınları sadece Türkiye ile sınırlı değildir. Dünya, orman yangınları ile boğuşuyor. Yunanistan, İtalya, Rusya ve ABD gibi birçok ülke orman yangınları ile mücade ediyor. Dünyanın en soğuk bölgelerinden bir tanesi olan Sibirya’da aylarca süren orman yangınları var. Orman yangınlarının tüm dünya etkisini artırması, bu sorunun küresel ölçekli olduğunu bizlere göstermektedir.

“Kürese lsınma Orman Yangınlarının Ana Nedenidir”?

1980’li yıllardan itibaran küresel ısınma tüm dünyada kendini belirgin bir şekilde hissettirmeye başlamıştır. Sera gazlarının salınımının artması nedeniyle yeryüzü ortalama sıcaklığı da artmaktadır. Bu artıştan Türkiye de etkilenmektedir. 1980 yılında Türkiye’de ortalama yeryüzü sıcaklığı 0.2 dereceyken, bu oran 2020 yılında 2 dereceye kadar çıkmıştır. Yani son 40 yılda Türkiye’deki ortalama yeryüzü sıcaklığı yaklaşık olarak 2 derece artmıştır. Artan sıcaklık nedeniyle toprağın neminin azalması ve ormanda bulunan organik maddelerin ve bitki örtüsünün daha kuru hale gelmesi, ormanların yanma riskini arttırmaktadır.

“İklim Krizinin Etkileri Daha Fazla Artacak”

Küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişikliği küresel bir sorundur. Bu sorunun sorumlusu ise sera gazlarının salınımına neden olan ülkelerdir. Kyoto ve Paris Sözleşmeleri’ne rağmen sera gazlarının salınımı artmaktadır. Çin, ABD, Rusya, Hindistan, Japonya, Brezilya, Almanya Endonezya ve Kanada dünyada sera gazlarının salınımına en fazla neden olan ülkelerdir. Bu ülkelerin neden olduğu sera gazlarınnı salınımının artarak devam etmesi nedeniyle küresel ısınma daha da şiddetlenecektir. Küresel ısınmanın şiddetinin artmasına bağlı olarak iklimlerde yaşanan hızlı değişim nedeniyle daha şiddetli ve sık orman yangınları, su taşkınları ve kuraklık gibi çevre olayları görülecektir.

“Türkiye İklim Değişikliğinden En Fazla Etkilenecek Ülkelerden Bir Tanesidir”

Her ülkenin farklı iklim koşulları ve coğrafi yapıları bulunmaktadır. Türkiye Akdeniz Havzası içerisinde yer almaktadır. Akdeniz Havası iklim değişikliğine karşı dünyanın en hassas bölgesidir. Akdeniz Havasında bulunan ülkelerde yeryüzü ortalama sıcaklığı daha fazla artmaktadır. Sanayi Devrimi sonrası dünyada ortalama yeryüzü sıcaklığı 1,1 derece artarken, bu oran Akdeniz Havzası’nda 1,5 derece artmıştır. Nitekim son günlerde Akdeniz Havzası içerisinde yer alan ülkelerde orman yangınlarının sayısının ve sıklığının artması tesadüfi değildir.

“Türkiyede Bölgesel Koşullar da Orman Yangınlarını Tetikliyor” 

Türkiye’de ve dünyada meydana gelen orman yangınlarının en önemli sebebini küresel ısınma oluşturmaktadır. Fakat bölgesel şartların da orman yangınlarına neden olduğunu unutmamak gerekmektedir. Bunların başında ise illegal örgütlerin bilinçli olarak ekolojik dengeye zarar vermesidir. 21. yüzyılda çevresel terör giderek yaygınlık kazanmaya başlamıştır. İllegal örgütler ülkeye zarar vermek veya siyasi tavizler koparabilmek için bilinçli olarak doğal kaynaklara zarar verebilmektedir. Nitekim son yıllarda çok sayıda orman yangını PKK terör örgütünün eylemleri sonucunda gerçekleşmiştir. Uzun yıllardan bu yana terör örgütleri ile mücadele eden Türkiye çevresel terör ile de mücadele etmektedir.

“Orman Yangınlarını Önlemek İçin Daha Fazla Tedbirler Alınmalı”

Küresel ısınmayı bölgesel düzeyde alınan tedbirler ile önlemek mümkün değildir. Fakat küresel ısınmanın neden olduğu orman yangınlarını önlemek veya etkilerini azaltmak mümkündür. Bunun için radikal kararların alınması gerekmektedir. Bu kararlardan bazılarını şu şekilde sırlamak mümkün; (1) Özellikle yaz mevsiminde ormanlık alanlardaki cam, ayna ve şişe gibi atıklar düzenli olarak toplanmalıdır; (2) Ormanlık alanlarda ateş yakılması yasaklanmalıdır; (3) Ormanlık alanlarda mangal yapılması yasaklanmalıdır; (4) Yangın riskinin yüksek olduğu dönemlerde ormanlık alanlara giriş çıkışlar yasaklanmalıdır; (5) Ormanlık alanların yoğun olduğu kentlerde orman yangınları ile mücadelede profesyonel bir ekip kurulup 24 saat hazır bekletilmelidir; (6) Orman yangınları ile mücadelede kullanılan have ve kara araçları araçlarının sayısı ve kalitesi arttırılmalıdır; (8) Ormanlık alanların çevresinde yaşayan bölge halkına yangınla mücadele eğitimi verilmelidir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şerif AKARÇEŞME - serifakarcesme@hotmail.com